Stel, je bent medewerker bij een groot en log bedrijf met vele lagen van bovenaf tot beneden gestuurd door managers die vergaderen en jou dan vertellen hoe het beleid uitgevoerd moet worden. Sterker nog, je bent degene die het samen met je collega’s gaat uitvoeren ook al heb je zo je bedenkingen. Voor bedenkingen is er geen plek, zo leer je al snel, en dus moet je hoppa, aan de slag. Je doet wat je wordt gezegd anders zit je binnen no time in een gesprek met je leidinggevende en daar zit je niet op te wachten. Bovendien heb je zelf een gezin en wil je geen moeilijkheden want dan kun je vertrekken. En je hebt gezien bij een andere collega hoe dat is gegaan en dat is een waarschuwing voor de rest. Je houdt je mond. Je werkt, kijkt op de klok wanneer je kunt gaan en hoopt de rest van je vrije avond niet meer te denken aan het beleid dat je uitvoert want dat schuurt, wringt en trekt. Waarom eigenlijk?

Of is het niet zo? Kun je je volledig afsluiten van wat er om je heen gebeurt en uitvoeren wat er van je verlangd wordt? Ben je niet bezig met wat je door besluiten en acties veroorzaakt? Zijn de nummers in het systeem irrelevant want ze hebben geen gezicht en geen verhaal? Kun je het opzij zetten omdat het niet jouw gezin is, niet jouw straatje, niet jouw leven?

De afgelopen tijd heb ik me meerdere malen verbaasd over het excuus van mensen. We wisten het niet, het ligt aan het systeem, de omvang leek niet zo groot. Daarvoor moet je bij die zijn, of die ander. Niet mijn pakkie an, niet mijn verantwoordelijkheid, ik was die dag vrij. Ik hoorde het later pas. Dat weet mijn collega. Dat heeft iemand anders gezegd, gedaan, besloten.

Ik heb geleerd als ik bel met een instantie, welke dan ook, dat ik vertel dat ik met degene die ik aan het woord heb een afspraak maak dat hij of zij degene is die ik verantwoordelijk stel. De deskmedewerker schrok zich laatst een hoedje. ‘Maar daar ga ik niet over!’ haperde zij. ‘Ik bel met jou, ik heb jou aan de telefoon en ik voer het gesprek met jou.’ zei ik vastbesloten. Ik ben de excuustruus in Nederland beu.