Als mensen in hun laatste levensfase zitten en ze weten het, dan rest er niets dan je klaarmaken voor de finish. Het geeft een dubbel gevoel om te praten over praktische zaken als welke kleding wil je aan, wat moet bewaard blijven en wat mag weg. Welke muziek wil je laten horen. Alsof iedereen plaatsneemt op een feestje en je er tussenuit bent gepiept. Je maakt het zelf niet meer mee. Toch is het ook rustgevend om precies uit te voeren wat de wensen zijn. Spijt heb ik niet van de manier waarop we de uitvaart geregeld hebben voor mijn moeder. Alles was in goede samenspraak, met veel liefde, zorg besloten en uitgevoerd. Maar we wisten veel niet. We besloten iets vanuit een idee dat het waarschijnlijk goedgekeurd zou worden. Toch bedenk ik me ineens dat mijn moeder ook dit allemaal weg zou wuiven. Flauwekul, poppenkast. Ze had het prima gevonden.
Mijn schoonmoeder doet het allemaal anders. Ze kiest en regelt zelf. Geen enkel onderwerp is niet bespreekbaar. Alles open en bloot, alles helder en nuchter. Ze neemt zelf de regie. Heel ziek zijn doet iets bijzonders met mensen. De ene geeft niet op, tegen beter weten in en tegen de klippen op. De ander berust in het lot en geeft erin toe. Voor iedereen is het anders en we weten zelf ook niet waartoe we in staat zijn.