Volkskrant-journalist Fokke Obbema schreef een paar jaar geleden een artikel over een hartstilstand die hij overleefd had. Dat had voor hem maar ook voor veel lezers impact. De ervaring riep bij Obbema ook levensvragen op. Hij vroeg anderen hoe het voor hen is, de zin van het leven. En hoe dan? Waarom? Waarvoor? Ik kreeg het boek een maand geleden omdat ik een artikel had geschreven over verdriet en troost en ook bij mij rees de vraag: wat is de zin van het leven?

Ik merk dat ik op mijn strepen sta op het moment dat iemand mij zegt dat het allemaal geen zin heeft. Ach, waar maak jij je druk om? Waarom zou je vechten als Don Quichot tegen de molen? Waarom zoveel moeite doen als de gevestigde orde je niet hoort? Wat ben jij voor een kleintje tegenover de groten? Maar het kan een schreeuw zijn , een vraag of een actie. Laatst zei ik in een gesprek: Als mij wordt gezegd: het heeft allemaal geen zin, kan ik net zo goed in bed blijven liggen. Een kogel door mijn kop jagen. Dan is het klaar, afgelopen.

‘We zijn allemaal fragmenten.‘ Abel Herzberg doelde op de mens die een fragment is en doelde op het grotere verband waarin we leven.

Voor mij is het kleine het meest belangrijk. Wat je in het klein doet in dat grotere geheel. Wat je vertelt aan kinderen. Het voorbeeld dat je (door)geeft. Wat je met je talenten doet. Wat je schoonhoudt, opruimt en ordent. Niet eens in je huis, maar in je leven, in je hoofd. Dat je je ontwikkelt, leest, verdiept. Dat je praat met mensen die je nog niet kent, dat je vragen blijft stellen zodat je leert. En dat wat je leert, dat geloof ik echt, geef je door. Dat gebeurt per toeval, in je buurt, als je een actie start en mensen bewuster maakt. Dat gebeurt in je relaties met anderen. Dat gebeurt zelfs door samen stil te zijn.

Neil Young en Joni Mitchell haalden vorige week hun muziek van Spotify omdat het bedrijf volgens hen desinformatie over het coronavirus verspreidt. Je kunt er allerlei meningen over hebben, maar wat ik las op Twitter: Dat heeft toch geen zin. Natuurlijk heeft het zin. Het kan op kleine en soms grote schaal impact hebben. Het kan ook een signaal afgeven. Het kan zorgen voor bewustwording.

‘De dunne draad van je leven moet je aan meerdere punten zien te verbinden. Zo kun je betekenis vormen.‘ Dat zei Bregje Hofstede in het boek toen zij geïnterviewd werd. Zij en bijvoorbeeld A.L Snijders (schrijver), Jan Mokkenstorm (psychiater, overleden 8-7-2019) en Anna Akhmanova, celbioloog) wijden in het boek op hele verschillende manieren uit over de zin (en de zinloosheid) van het bestaan.

Dat wij, mensen, überhaupt bezig kúnnen zijn met de vraag: heeft het leven zin, is voor mij al een aanreiking.