Middenin het delier, waarbij het de hersenen niet meer lukte om alle prikkels die van binnen en buiten haar lichaam de hersenen binnenkwamen samen te voegen tot één verhaal, vroeg mijn moeder: ‘Hoef ik niet meer naar school?’ Het was een serieuze vraag die ze stelde. ‘Nee, mam, je hoeft niet meer naar school.’ vertelde ik. De school van het leven was bijna afgerond. Ik vroeg erna of ze school niet leuk vond. ‘Nee.’ zei ze. ‘Jij wel dan?’ Ze zei het alsof ze het bijna niet kon geloven. Nee, ik vond school ook niet leuk. Op de lagere school nog wel maar toen ik naar de middelbare school ging was de lol er snel vanaf. Het zet me regelmatig aan het denken. Mijn moeder die aan me vroeg of ze niet meer naar school hoefde.
Mijn moeder was linkshandig, net als ik, maar op de Katholieke school werd het schrijven met de linkerhand hardhandig afgeleerd. De non kwam langs tijdens het schrijven en sloeg keihard met de houten meetlat op je hand als je per ongeluk toch met links schreef. Linkshandigen waren in de minderheid, dus afwijkend, en dat was slecht. Bovendien schreef men met een kroontjespen en wreef je met je linkerhand over de niet gedroogde inkt en was je tekst onleesbaar. Op je linkerhand zitten terwijl je met rechts schreef was geen unicum. Toen ik leerde schrijven met een vulpen draaide ik mijn blaadje zodat ik geen inkt op mijn hand kreeg en de leraar alles kon lezen.
Mijn moeder moest veel doorstaan in haar leven. Het leven zelf, alle prikkels, indrukken en gebeurtenissen kwamen op een andere manier bij haar binnen. Mijn tante vertelde dat ze vroeger al, tijdens het maken van haar huiswerk in de kamer, niet tegen de geluiden kon. Ik kan me nog herinneren dat ze vaak met haar ogen kneep als iets herrie maakte. Met mensen omgaan gaf ook vaak indrukken. Praten, luisteren, het verhaal in zich opnemen. Het kostte haar energie.
‘Hoef ik niet meer naar school?’ Waar ik mee moet doen met de rest, het leven moet leren, mee moet doen ook al prefereer ik de stilte, de rust en de natuur. Nee, mam, je bent klaar met leren. Ik hoop dat je er waardevolle lessen uit hebt gehaald.