Het belangrijkste in een mensenleven is denk ik iets betekenen. Voor iets of voor iemand. Voor een goede zaak, voor de liefde, voor wat dan ook. En daarbij is werk ontzettend belangrijk. Iets toe willen voegen aan wat je weet, maakt, ontwikkelt. Bij jezelf en bij de ander. Ontbreekt dit raakt je ziel en zaligheid aangetast. Althans, zo ervaarde ik het toen ik plotseling ziek thuis kwam te zitten jaren geleden omdat de huisarts vond dat het welletjes was. ‘Jij bent niet van steen!’ riep zij. Honderd procent arbeidsongeschikt. En daar zat ik dan, thuis, met niets. Geen gevoel van waarde, geen betekenis. Wie was ik? Wat was ik nog?

In die tijd leerde ik twee belangrijke lessen. Eén, je bent altijd vervangbaar. Mensen zoeken naar nieuwe mensen, nieuwe kracht, nieuwe ervaringen. Je bent belangrijk op een plek totdat iemand je kan vervangen. Dat is misschien lomp of zakelijk maar zo is het nu eenmaal. Mensen vinden altijd weer een oplossing. Als jij wegvalt, is er weer iemand die het overneemt. Zo is het leven. En twee, je bent niet je werk. Zo voelt het wel maar het is niet zo. Je bent hele andere dingen. Je bent behulpzaam, punctueel of kordaat maar je bent niet je werk. Misschien dat mensen die zich kunstenaar noemen dit met fier hoofdschudden tegenspreken. Maar je bent geen kunstenaar. Je bent iemand die het geweldig vindt om iets te creëren. Dat is het, meer niet. Je bent niet je werk, ook al voelt dat zo. Als werk wegvalt is het meestal zo dat je diep dreigt weg te zakken in een staat van paniekerigheid. Iedereen werkt en jij niet. Maar je bent waardevol waar je ook bent en wat je ook doet.

Op het moment dat ik het gevoel heb dat ik geen waardevolle bijdrage meer lever aan een geheel voel ik me een beetje ontheemd. Ik zoek mijn plek in het geheel maar het is moeilijk. Maar misschien is die waardevolle bijdrage er ooit geweest maar is het nu afgerond. En dat heet ontwikkeling in stagnatie. De ander vindt dat jij prima je werk doet maar jij bent stil gaan staan.

Ook andersom is er toewijding, liefde en aandacht nodig voor degene die voor jou aan het werk is. Het werkt denk ik hetzelfde als een gekregen plant met mooie knoppen die opengaan maar doordat je alles vanzelfsprekend vindt; de groei die je ziet, vergeet je de plant water te geven. De plant verlept en dreigt dood te gaan. Dan is het niet raar of onverwacht dat het ergens ophoudt. …