Het begint al vroeg. Loop maar een blokje om als die jongens er staan. Ga niet door het bos maar neem de straten met goede verlichting. Eigenlijk wil ik dat je met anderen naar huis fietst als het zo laat wordt. Bel je als je aankomt? Doe dat rokje maar niet aan. Heb je iets om jezelf mee te verdedigen mocht het uit te hand lopen? Pepperspray mag niet, hairspray wel. Koop zelf je drankje als je uitgaat, je weet niet wat erin gegooid wordt. Let op, kijk uit, wees voorzichtig.
Gisteren zag ik de film She Said over seksueel wangedrag in de Amerikaanse filmindustrie en een verhaal dat mede verantwoordelijk was voor de #MeToo-beweging. Journalisten van The New York Times onderzochten jaren naar informatie over het schandalige gedrag van filmproducent Harvey Weinstein. Niemand wilde officieel praten. Ze waren bang, werden bedreigd, hadden wurgcontracten getekend. Vrouwelijke werknemers, actrices, dachten met Weinstein een zakelijke afspraak te hebben maar raakten verstrikt in een web van intimidatie, seksueel overschrijdend gedrag en bedreigingen.
Het systeem wordt duidelijk in de film. Men zwijgt, kijkt weg en is bang. Eén van de geïnterviewden vertelde dat het ergste waar zij mee moest dealen was het niet mogen vertellen wat er werkelijk gebeurd was. Het kwijtraken van haar stem was erger dan het seksueel overschrijdend gedrag. Als zij niets kon zeggen was het niet gebeurd.
‘I was silenced. I want my voice back.’
~ Rowena Chiu.
Het begint al bij de opvoeding. We vertellen meisjes, zo jong als wat, dat ze altijd voorzichtig moeten zijn. Dat ze letten op waar ze zijn, waar ze lopen, met wie ze praten. Er wordt hen geleerd op kleding te letten, niet te bloot, niet te aanstootgevend. Als iemand in je kont knijpt als je wacht op je drankje bij de bar hoort het erbij. Dat ik met mijn sleutels in m’n hand in het donker naar huis liep was voor mij altijd normaal. Achterom kijken ook.
Het is de omgekeerde wereld. Dit hoeft meiden niet geleerd te worden. Jongens, mannen moet geleerd worden dat je met respect omgaat met anderen. Dat je niet aanraakt, gewoon voorbij fietst zonder iets te roepen. In een werksfeer hoort iedereen te luisteren als er iets vreemds gebeurt. Met een melding hoort serieus te worden omgegaan.
She said is een film zonder sensatie of opsmuk. Erg goede acteurs vertellen en spelen het verhaal van diepgravend onderzoek, eindeloos praten met slachtoffers die eerst niets willen zeggen maar uiteindelijk het zwijgen doorbreken.
Soms is je stem het krachtigste middel om de waarheid boven tafel te krijgen.
En de pen.