Terwijl ik de live beelden bekijk, bekruipt me het gevoel deelgenoot te zijn aan een cruciaal moment in de geschiedenis. Op 16 februari 2024 verloor Aleksei Navalny het leven, een man die gedurende vele jaren als onverwoestbaar werd beschouwd. Hij trotseerde arrestaties en vergiftigingen en leek zelfs eenzaamheid in gevangenschap te doorstaan – althans, zo leek het aan de buitenkant. Een week voor zijn overlijden was hij nog te zien als een opgewekte figuur tijdens een schijnproces, lachend en grappen makend. En dan, plotseling, was hij dood. 

De berichtgeving naar buiten toe was, zoals zo vaak bij zaken gerelateerd aan Rusland, verwarrend en tegenstrijdig. Dus moesten we ons behelpen met de woorden van zijn vrouw, Joelia, uitgesproken tijdens een toespraak voor het Europees Parlement. Haar woorden waren onthullend en onverbloemd.

Terwijl ik naar de live beelden kijk van niet slechts honderden, zoals sommige media rapporteren, maar duizenden mensen die dapper genoeg zijn om de straat op te gaan, hun gezichten te tonen, hun stem te laten horen en hun recht op rouw uit te oefenen, ervaar ik een mengeling van verwondering, vervreemding en droefheid. 

De kracht van het woord is altijd belangrijk. Navalny zei in een briefwisseling, een van zijn laatste aan het thuisfront: ‘Zelfs als alles niet goed komt, dan zullen we getroost worden door het feit dat we eerlijke levens hebben geleid. Ik omhels je!’ ~ Navalny.