Elke dag fiets ik langs enorme, oude panden in Den Haag en vraag ik me af door wie ze echt zijn gebouwd. Rijkdom wordt verworven door de arbeid van anderen, zo gaat het. Maar de manier waarop, voor hoe weinig, in gevangenschap en zonder vrijheid, dat is het probleem. De afschaffing van de slavernij in Suriname vond plaats op 1 juli 1863. Vandaag vieren we Keti Koti. Ketenen gebroken.

Wij, witte Nederlanders, zouden wel eens een toontje lager mogen zingen, bedacht ik, toen ik het boek van Anton de Kom las en later een artikel in Trouw. “Nederlanders raakten letterlijk met de Bijbel in de hand betrokken bij de slavernij.” Die verdomde Bijbel. God zou witte mensen hebben geschapen, geen zwarte, zo was destijds de gedachte. Het was volkomen normaal om slaven te hebben, men pronkte er zelfs mee. Ik vond het al zo vreemd dat vaak juist christelijke mensen zo negatief doen over gekleurde mensen. Het strookt toch niet met hun pleidooi voor naastenliefde? Het blijkt wel een vrijbrief te zijn om te roepen dat je ‘die’ mensen hier niet wil.

Ik heb altijd een enorme hekel gehad aan superioriteit: jezelf verheven voelen boven een ander. Een groep wegzetten en vinden dat je zelf beter verdient. In een recent gesprek werd ik witheet omdat iemand vond dat mensen met een beperking geen extra begeleiding nodig hebben, dat dit beter besteed kon worden aan mensen met een normaal IQ omdat zij meer bijdragen aan de maatschappij. Groepen wegzetten, het is in deze tijd meer regel dan uitzondering. En ik pleit daarbij om op te passen. Waar geen gevoel is, kan afkeer ontstaan. Waar afkeer ontstaat, groeit superioriteit.

Dat wij, witte Nederlanders, een toontje lager zouden moeten zingen, bezorgt menig wit persoon angst en onzekerheid. Het maakt me nieuwsgierig naar het gevoel dat mensen hebben op het moment dat hún vrijheid wordt aangetast. Waardoor ontstaat superioriteit en wat maakt dat het vanaf de jaren dertig zo groot kon worden? Hoe kon de Tweede Wereld Oorlog ontstaan? We zijn allemaal angstige wezens.

“Geen volk kan tot volle wasdom komen, dat erfelijk met een minderwaardigheidsgevoel belast blijft.” 

― Anton de Kom, Wij slaven van Suriname.

Daarom is Keti Koti relevant. Het is meer dan de vrijheid vieren. Het is je ervan bewust zijn dat vrijheid iets bijzonders is en dat de geschiedenis die je maakt doorwerkt.