Beladen huis.

Het is niet hetzelfde, maar ik herken veel uit Beladen huis van Christien Brinkgreve. Zij ruimt haar huis op na de dood van haar man; ik ontruimde in 2022 het huis van mijn ouders. “Het meest heftige wat ik heb meegemaakt, zelfs heftiger dan het hele ziekte-overlijdensgedoe,” appte ik een tijdje geleden aan mijn schoonzus. Zij las hetzelfde boek.

Het overlijden en de rouw om een echtgenoot is iets anders dan de rouw van een kind om zijn ouders. En toch zit er een gevoel in een huis — zeker als de mensen die er jarenlang woonden er niet meer rondsjouwen, tv kijken of ’s avonds laat naar bed sjokken. Hun jassen hangen nog aan de kapstok, hun pantoffels staan netjes naast elkaar bij het bed.

Ik herinner me nog goed hoe ik, kort na mijn moeders dood, op de slaapkamer stond en staarde naar haar bed, haar stoel met de spijkerbroek eroverheen gedrapeerd, en haar pantoffels eronder, netjes naast elkaar. Het gevoel dat me toen overspoelde, is nog steeds niet te beschrijven — en nog steeds onwerkelijk. Het zorgde ervoor dat ik mezelf bijna uit de kamer voelde verdwijnen, naar boven zweven, om van bovenaf neer te kijken op een desolate kamer vol herinneringen die ik allemaal moest opruimen.

In het huis van A en de schrijver zitten scheuren in de muren, de verf bladdert af. Het ruikt er muf; er hangt een hardnekkige nicotinelucht. Overal liggen oude kranten, tijdschriften, rommel. Het huis is vastgelopen — de schoonheid is verdwenen. Het is “een opbergplaats van gebruikte en in ongebruik geraakte dingen”. De kelder heeft lang onder water gestaan.

Misschien heb ik daarom de neiging om het schoonmaken van mijn huis te zien als het schoonhouden van de ziel. Het huis is een ademend ‘ding’, waarin kieren verstopt raken als je niet oplet, en stof zich nestelt op plekken waar je dat liever niet hebt. En de ramen — de ramen moeten glashelder blijven, zodat je naar buiten kunt blijven kijken.

De tuin moet onderhouden worden, anders woekert hij de voordeur dicht of groeit over het grasgedeelte heen, totdat je er niet eens meer in de zon kunt zitten.

Mijn moeder kreeg een hekel aan in de zon zitten, dacht ik laatst nog. Was dat omdat ze het te warm vond, of omdat ze de tuin niet mooi meer vond? De stenen lagen steeds schever. 

Zonder onderhoud woekert het, verstoft het, wordt het vies en vettig. En voor je het doorhebt, wordt het een weerspiegeling van wie jij bent als bewoner. Terwijl echtgenoot A steeds verder verrommelt, verandert ook zijn humeur (depressief) en ook het huis. Zijn lichamelijke en innerlijke beperkingen keren erin terug — het huis wordt zijn spiegelbeeld. Tegelijkertijd probeert Brinkgreve, zo goed en zo kwaad als het gaat, ruimte voor zichzelf op te eisen: in een buitenhuis, tijdens haar werk, en met haar eigen vrienden.

Beladen Huis is een indringend, eerlijk en stilistisch sterk boek. Brinkgreve durft kwetsbaar te zijn en neemt de lezer mee in haar persoonlijke zoektocht naar ruimte, erkenning en begrip—binnen een verstikkende relatie en een huis vol herinneringen. Hoewel het middenstuk zich enigszins herhaalt, blijft de kracht van haar observaties overeind. Het is niet alleen een persoonlijke vertelling, maar ook een reflectie op de rolverdeling tussen mannen en vrouwen, op patronen die generaties overstijgen.

In haar boek legt Christien Brinkgreve haarfijn bloot hoe diepgeworteld het patriarchaat nog steeds ons denken en doen beïnvloedt. Ze beschrijft hoe mannen — vaak onbewust — meer fysieke, sociale en mentale ruimte innemen, en hoe vrouwen zich daarin regelmatig voegen of verzetten. Het mansplainen is daar een pijnlijk treffend voorbeeld van: de man als vanzelfsprekende spreker, de vrouw als toehoorder. Brinkgreve laat zien dat de strijd om ruimte niet alleen over vierkante meters gaat, maar over erkenning, invloed en bestaansrecht.

Brinkgreve schrijft zonder opsmuk, maar met diepgang en nuance. Beladen Huis is daarmee niet alleen een portret van een complex huwelijk, maar ook een spiegel voor de vrouw.

Beladen Huis, Atlas Contact , 176 pagina’s.