Ik ben een beetje in de war. De laatste tijd valt het me op, doordat ik bezig ben met schrijven over een fictief personage dat tijdelijk emotioneel in de war is, niet gek, en ik research moet doen en dus ook met hulpverleners praat, dat er veel berichten naar buiten komen over ‘verwarde mensen’. De ene verwarde mens steekt iemand in de trein overhoop en de andere verwarde mens schreeuwt moord en brand en nog een ander verward mens loopt over een spoor waardoor een trein voor onbepaalde tijd stilstaat. Wat is nou precies de verwarde mens en wanneer noemen we mensen verward? Ben je een verward mens of ben je iemand met verward gedrag?
(Deze blogpost bevat 1001 woorden.)
Jaren geleden werkte ik met een collega samen die meemaakte dat haar moeder langzaam maar zeker raar gedrag ging vertonen. Ze sliep slecht en was meer ’s nachts actief dan overdag. Ook was ze soms uren zoek en moesten zij, haar vader en zussen, hun moeder gaan zoeken. Was haar moeder altijd zo? Nee. Ze was een vrolijke slimme vrouw maar ze was emotioneel stevig uit balans en sloeg er geen aandacht aan. Pas toen ze ’s nachts met een keukenmes haar man dreigde aan te vallen en in een acute psychose bleek, werd ze geholpen.
Als er heel veel spanning ontstaat, mentaal en fysiek, kan het elastiekje knappen. De emmer loopt vol en loopt op den duur over. Een mens kan maar zoveel aan. De ene persoon kan meer hebben dan de ander, maar er zit geen eeuwige rek in een mens en de hoeveelheid trauma dat iemand oploopt. Het kan dus iedereen overkomen dat er teveel spanningen te verwerken zijn (verlies van dierbaren, huis, werk of door langdurige ziekte, ziekte van familie, financiële problemen en andere onverwachte gebeurtenissen die zich na elkaar of tegelijkertijd opstapelen.)
Nu merk ik dat ik moeite heb met de term verwarde persoon. Te pas en te onpas worden krantenkoppen volgeschreven met nieuwsberichten over verwarde personen. Verwardheid is namelijk geen eigenschap van mensen maar een oordeel over iemands gedrag en gedachten.
Laat ik even de term ‘verward’ opzoeken in het woordenboek:
Verwardheid: 1) Confusie 2) Ijlhoofdigheid 3) Onordelijkheid 4) Ongeregeldheid 5) Perplexiteit 6) Troebelheid 7) Verwarring 8) Wanorde
Toen ik de hartverscheurende verhalen aanhoorde van mijn collega destijds wist ik dat het iedereen kan overkomen. De lijn tussen stevig in balans en even uit balans is vrij dun. Er zijn verschillen tussen forensische psychiatrische aandoeningen en (tijdelijke) emotionele verwardheid. Er is een verschil tussen krankzinnigheid en ‘zenuwlijders’.
Politie moet handhaven en hoeft niet te begrijpen. Als zij een verward persoon aantreffen nemen zij actie om rust te creëren. Orde in de wanorde scheppen. Waarom iemand reageert zoals ie reageert is niet aan hun maar aan de zorgunit waar een verward persoon naartoe gebracht wordt. Maar we noemen mensen die ander (vreemd, raar) gedrag vertonen al snel verward. Ik heb daar moeite mee.
Krantenkoppen worden deze periode gevuld met verdachten van terroristische aanslagen of pogingen daartoe en worden ook als verward bestempeld. Maar sommige van deze mensen zijn perfect bij goede zinnen en handelen vanuit een heilige overtuiging dat zij er goed aan doen. Dat vinden wij absurd, idioot en krankzinnig, maar zo’n persoon kan heel goed bij z’n volle verstand opereren.
De man die aan het loket staat bij de belastingdienst en zich niet gehoord voelt en in razernij ontsteekt hoeft niet meteen bestempeld te worden als verward. De beste man kan door het systeem door de mangel gehaald zijn zoals zovelen en uit pure wanhoop en machteloosheid geen andere manier meer vinden. Dat heet niet verward maar razend van woede.
Verward is nog niet gek.
Wat zijn verwarde mensen? Zijn dat mensen die hard praten? Die vloeken op straat? Chaos scheppen in de orde? Zijn mensen in de politiek sowieso verward omdat zij te ver van de samenleving staan? Ben ik in de war als ik even mijn bril kwijt ben en later ook nog mijn tas of omdat ik de naam van mijn buurvrouw even niet meer weet te herinneren? Zijn mensen verward omdat ze in hartje zomer nog steeds in hun leren broek rondlopen?
Wikipedia zegt:
‘Verwardheid is een psychische gesteldheid (psyche: gevoelens en gedachten) waarbij iemand zich niet meer kan oriënteren. Ook de reactie op signalen van anderen en prikkels uit de omgeving is verstoord. Het wordt moeilijk om nog adequaat te reageren. Het gevolg hiervan is dat de persoon de controle over zichzelf en de situatie kwijtraakt.’ Bron: Wikipedia.
Ik vind het een fascinerend onderwerp omdat werkelijk iedereen in de war kan raken.
Pas geleden las ik ergens dat vele klachten die als psychisch worden aangemerkt niet psychisch zijn. Doordat wij voorgeprogrammeerd zouden zijn door de maatschappij en daardoor zwaar gefrustreerd raken krijgen we klachten. Woede ontstaat niet in je psyche, zit niet tussen je oren maar zit in je lijf. Als je kwaad wordt voel je dit ook in je lijf, niet in je hersenen. Wat ik wil aangeven is dat niet iedere verwarde persoon die buiten loopt en chaos creëert verward is in zijn hersenen.
De mens lijkt geschapen om altijd grip te willen hebben en houden op situaties, zeker als zij geen grip kennen of de grip uit de handen is geglipt en de controle weg is. We zijn ons hele leven bezig met controle en grip houden. Het heeft positieve eigenschappen als het gaat bijvoorbeeld om medicijnen ontwikkelen zodat we beter worden als we ziek zijn. Wetenschappers analyseren vraagstukken om van iets onbegrijpelijks iets begrijpelijk te maken.
Het is echter een gegeven dat we niet alles onder controle kunnen houden en dat we moeten leren omgaan met de ongrijpbaarheid van acceptatie.
Het woord verward lijkt wel een samenraapsel van onverklaarbare en onbegrijpelijke gedragingen van mensen dus bestempelen wij ze als verward. Maar niet elk verward persoon is ‘gek’ en daar gaat, met name de media, naar mijn idee snel de grens over.
Oververmoeid? Overbelast? Getraumatiseerd? Uitgedroogd? Hypo? Suicidaal? Of zelfs crimineel? Moeten we, de media vooral, niet andere woorden bedenken als we niet zo goed weten wat er gebeurt?
(Foto: pixabay.)
