Tag: een beetje moeder

281 woorden, 1 minuut leestijd.

De trap naar de zolder van mijn ouderlijk huis was voor mij jarenlang een grens tussen toen en nu, een weg die ik niet bewandelde. Het zware gordijn ervoor hield niet alleen de kou tegen, maar ook de herinneringen die daarboven sluimerden. Maar toen mijn ouders er niet meer waren, voorgoed, schoof ik het gordijn open en klom naar boven.

De zolder ademde verleden. Het schuine dak boog zich als een beschermende hand over de ruimte. Een loodzware werkbank stond er, bedekt met stof. Enkele spijkers lagen achteloos verspreid, alsof iemand ze ooit nog zou oppakken. Dozen met kerstspullen en lichtslingers, stukken opgerold tapijt, een kast stond op de overloop. Toen ik die kast opende, zag ik de carnavalsspullen. Een vlaag van vroeger waaide door me heen. Ik glimlachte, stak mijn hand uit en haalde er een rode zakdoek uit. Ik nam die zakdoek mee naar huis.

Gisteren, toen ik tussen de spullen in mijn werkkamer rommelde, zag ik diezelfde rode zakdoek weer. Even stond de tijd stil. Ik hield hem vast, liet mijn vingers over het patroon glijden. In een flits was ik weer dat kind, bij de kinderoptocht, vooraan bij het Kuikentjesbal in de Soos. Een keer had ik zelfs meegedaan met een optocht. De muziek, de kleuren, de magie van carnaval – het was er allemaal weer.

Morgenochtend pak ik de trein naar de school van mijn neefje. Hoe verder het zuiden in, hoe minder mijn rode sterrendiadeem en zakdoek zullen opvallen. Net zomin als mijn gouden blouse over mijn jas. Mijn neefje zal zijn drakenpak dragen. Daar wordt carnaval gevierd zoals het hoort. Zoals het altijd was. Zoals het altijd zou moeten zijn.

236 woorden, 1 minuut leestijd.

Mijn moeder stond achter de deur van haar oude slaapkamer. Het eerste huis waar ik ben grootgebracht, tot we het verlieten toen ik twaalf was. De jaren tachtig hakten er zo stevig in dat we de auto moesten verkopen, ons huis moesten opgeven. Van koop naar huur, van zekerheid naar iets anders. Ik voelde me destijds niet in balans.

In een lucide, dromerige staat loop ik de trap op. De wereld om me heen lijkt donkerblauw en stroperig, als een herinnering die zich niet helemaal laat vangen. Ik zie haar in de kier van de deur staan—een schim, een contour tegen het duister. In die kier is licht. En het voelt altijd fijn om haar even te zien. Dit kan al vier jaar niet meer. Dus ik koester iedere schaduw, ieder lichtval, iedere opening waar mijn moeder tot me doordringt.

Ze staat te wachten, lijkt het. Of misschien wacht ik. Mijn voeten raken de overloop, maar het voelt niet alsof ik echt ergens ben. Ik kijk naar haar, de vage glimlach in mijn stem als ik vraag:

‘Blijf je bij mij in de buurt?’

Blijf je bij me voor troost, begeleiding? Iets—iets wat ik niet kan benoemen?

Ze maakt de deur verder open, er is meer licht. Ze stapt langs me heen, haar blik even in de mijne gehaakt. Maar dan—nee.

‘Nee,’ zegt ze.

En zonder te aarzelen loopt ze de trap af.

267 woorden, 1 minuut leestijd.

Lieve mama,

Het is vandaag precies drie jaar geleden dat je besloot: ik heb alles gegeven, maar het hoeft niet meer. De eerste keer dat ik een foto van je zag na je overlijden, dacht ik dat het logisch was dat je ook daar zou verdwijnen. Toch voelde ik een lichte schok toen ik ontdekte dat je op die foto voortleefde. Dat vond ik een surrealistische gedachte. De eerste maanden liep ik met mijn ziel onder mijn arm langs de voetbalvelden in het park, op weg naar mijn werk en weer terug. Je keek graag naar voetbalwedstrijden. ’s Avonds gingen de lichten al vroeg aan, hoorde ik het gefluit van de scheidsrechter en voelde ik weemoed. ’s Morgens vroeg fietste ik, met mijn ziel onder mijn arm, naar mijn nieuwe werkadres, door een herfst vol koude winden en regenbuien. In de tuin zag ik de witte stenen die ik onder de magnoliaboom had gelegd, stenen die ooit in jouw huis in een plantenbak lagen. Langzaam maar zeker, met het verstrijken van de tijd, werd de weemoed lichter. Maar af en toe overvalt die weemoed me nog, brengt een vergeten herinnering alles weer even terug. Oh ja, je bent al zo lang niet meer bij ons. Je leeft voort in een foto, een video, een anekdote. Je hebt geen botten meer, geen huid, geen grijze haren. Je bent ver weg, maar soms ook heel dichtbij. Toch lijk je nu vooral steeds verder weg, alsof je eindelijk op reis bent gegaan naar de plek waar je echt thuishoort en je je goed voelt.

We zaten, broer en ik, in een Rooms Katholieke kerk met een enorme boog. In die boog was een enorme schildering van Jezus. Hij waakte met gespreide armen over de mensen beneden, die soms ziek en stervend werden afgebeeld. Of arm. Het was indrukwekkend. Maar het orkest met koor was ook indrukwekkend. De muziekklanken galmden via de boog de zaal in.

We zaten in krappe kerkbanken, gemaakt voor kleine mensen met dunne billen. De man naast mij zat te mopperen. Met zijn, ik schat, een meter negentig zat hij allesbehalve gerieflijk. Broer zat op de hoek en kon af en toe zijn been uitsteken. Voor we het wisten was het pauze. De tijd was, door de mooie stukken, voorbij gevlogen.

Voordat het begon waren sommige muzikanten alvast aan het repeteren.

Voordat het orkest gereed was, kwam er een piepjonge dirigent de verhoging op gelopen. Het was haar eerste publieke stuk en ze was zichtbaar gespannen. Voordat ze werd aangekondigd, vertelde een presentator waar de nooduitgangen waren en dat we in de pauze even moesten wachten totdat het koor en orkest van het podium af zou zijn alvorens een drankje te nuttigen. Ook was het belangrijk onze mobiele telefoons uit te schakelen. De dirigent veegde haar handen af aan haar jurk, legde het bladmuziek recht en keek het orkest aan. De mensen in de kerk werden stil. Net voordat ze wilde beginnen met dirigeren en haar handen in de juiste positie bracht rinkelde een telefoon.

Mijn moeder was er gisteren twee jaar niet meer. Vorig jaar wilde ik graag in haar woonplaats zijn. Dat voelde beter dan thuis. Dit jaar dacht ik, het is prima zo. Wel appte ik broer of hij mee wilde naar een klassiek concert, want hij had aangegeven mee te willen als er iets op ons pad kwam. Bij het concert van Mahler was ik alleen gegaan. Toevallig zag ik een flyer van dit concert. Het was ook toevallig op de sterfdag van mijn moeder.

Toen mijn moeder overleed dacht ik vaak, waarom stierf ze op die dag? Op zo’n nietszeggende dag als de 30e van september? Het was ook Nationale broer en zus dag. Dat vergat ik telkens, maar ja, als je je kinderen bij elkaar wenst te hebben, dan is 30 september een uitgelezen kans.

Ik keek meerdere malen naar de grote boog in de kerk. Op mijn moeders sterfbed zei ze: ‘Het komt allemaal van bovenaf.’ Ik wist toen niet wat ze bedoelde en nog steeds niet en ik ben niet religieus maar daar dacht ik gisterenavond aan.

Mijn kamer is weer mijn werkplek geworden. Het heeft zijn ballast, al is het niet exact het goede woord, afgeworpen. De kamer heeft zichzelf teruggevonden, opnieuw gevormd. Vorig jaar was mijn moeder daar op allerlei manieren. Lachend op een foto, haar beeldjes ernaast. Een altaar. Ze was er ook echt, in de vorm van een urn. Ze was, als ik in de kamer zat, voelbaar aanwezig. Als ik ergens mee worstelde keek ik naar de foto waar ze lachend op staat met een duim in de lucht en voelde me weer beter. Ik had het nodig, dat ze er was. In die kamer. Maar langzaam wordt het grijzer, mistiger. Niet dat ze verdwijnt maar ze reist soms naar andere plekken. Er is geen vorm meer, geen lading. Ze heeft afstand tot mij gecreëerd (of ik tot haar?) door tijd en rouwen heen. Ze mag vliegen, reizen en verder weg gaan. Niet erg, ik denk alleen maar goed.