267 woorden, 1 minuut leestijd.

Lieve mama,

Het is vandaag precies drie jaar geleden dat je besloot: ik heb alles gegeven, maar het hoeft niet meer. De eerste keer dat ik een foto van je zag na je overlijden, dacht ik dat het logisch was dat je ook daar zou verdwijnen. Toch voelde ik een lichte schok toen ik ontdekte dat je op die foto voortleefde. Dat vond ik een surrealistische gedachte. De eerste maanden liep ik met mijn ziel onder mijn arm langs de voetbalvelden in het park, op weg naar mijn werk en weer terug. Je keek graag naar voetbalwedstrijden. ’s Avonds gingen de lichten al vroeg aan, hoorde ik het gefluit van de scheidsrechter en voelde ik weemoed. ‘s Morgens vroeg fietste ik, met mijn ziel onder mijn arm, naar mijn nieuwe werkadres, door een herfst vol koude winden en regenbuien. In de tuin zag ik de witte stenen die ik onder de magnoliaboom had gelegd, stenen die ooit in jouw huis in een plantenbak lagen. Langzaam maar zeker, met het verstrijken van de tijd, werd de weemoed lichter. Maar af en toe overvalt die weemoed me nog, brengt een vergeten herinnering alles weer even terug. Oh ja, je bent al zo lang niet meer bij ons. Je leeft voort in een foto, een video, een anekdote. Je hebt geen botten meer, geen huid, geen grijze haren. Je bent ver weg, maar soms ook heel dichtbij. Toch lijk je nu vooral steeds verder weg, alsof je eindelijk op reis bent gegaan naar de plek waar je echt thuishoort en je je goed voelt.

We zaten, broer en ik, in een Rooms Katholieke kerk met een enorme boog. In die boog was een enorme schildering van Jezus. Hij waakte met gespreide armen over de mensen beneden, die soms ziek en stervend werden afgebeeld. Of arm. Het was indrukwekkend. Maar het orkest met koor was ook indrukwekkend. De muziekklanken galmden via de boog de zaal in.

We zaten in krappe kerkbanken, gemaakt voor kleine mensen met dunne billen. De man naast mij zat te mopperen. Met zijn, ik schat, een meter negentig zat hij allesbehalve gerieflijk. Broer zat op de hoek en kon af en toe zijn been uitsteken. Voor we het wisten was het pauze. De tijd was, door de mooie stukken, voorbij gevlogen.

Voordat het begon waren sommige muzikanten alvast aan het repeteren.

Voordat het orkest gereed was, kwam er een piepjonge dirigent de verhoging op gelopen. Het was haar eerste publieke stuk en ze was zichtbaar gespannen. Voordat ze werd aangekondigd, vertelde een presentator waar de nooduitgangen waren en dat we in de pauze even moesten wachten totdat het koor en orkest van het podium af zou zijn alvorens een drankje te nuttigen. Ook was het belangrijk onze mobiele telefoons uit te schakelen. De dirigent veegde haar handen af aan haar jurk, legde het bladmuziek recht en keek het orkest aan. De mensen in de kerk werden stil. Net voordat ze wilde beginnen met dirigeren en haar handen in de juiste positie bracht rinkelde een telefoon.

Mijn moeder was er gisteren twee jaar niet meer. Vorig jaar wilde ik graag in haar woonplaats zijn. Dat voelde beter dan thuis. Dit jaar dacht ik, het is prima zo. Wel appte ik broer of hij mee wilde naar een klassiek concert, want hij had aangegeven mee te willen als er iets op ons pad kwam. Bij het concert van Mahler was ik alleen gegaan. Toevallig zag ik een flyer van dit concert. Het was ook toevallig op de sterfdag van mijn moeder.

Toen mijn moeder overleed dacht ik vaak, waarom stierf ze op die dag? Op zo’n nietszeggende dag als de 30e van september? Het was ook Nationale broer en zus dag. Dat vergat ik telkens, maar ja, als je je kinderen bij elkaar wenst te hebben, dan is 30 september een uitgelezen kans.

Ik keek meerdere malen naar de grote boog in de kerk. Op mijn moeders sterfbed zei ze: ‘Het komt allemaal van bovenaf.’ Ik wist toen niet wat ze bedoelde en nog steeds niet en ik ben niet religieus maar daar dacht ik gisterenavond aan.

Mijn kamer is weer mijn werkplek geworden. Het heeft zijn ballast, al is het niet exact het goede woord, afgeworpen. De kamer heeft zichzelf teruggevonden, opnieuw gevormd. Vorig jaar was mijn moeder daar op allerlei manieren. Lachend op een foto, haar beeldjes ernaast. Een altaar. Ze was er ook echt, in de vorm van een urn. Ze was, als ik in de kamer zat, voelbaar aanwezig. Als ik ergens mee worstelde keek ik naar de foto waar ze lachend op staat met een duim in de lucht en voelde me weer beter. Ik had het nodig, dat ze er was. In die kamer. Maar langzaam wordt het grijzer, mistiger. Niet dat ze verdwijnt maar ze reist soms naar andere plekken. Er is geen vorm meer, geen lading. Ze heeft afstand tot mij gecreëerd (of ik tot haar?) door tijd en rouwen heen. Ze mag vliegen, reizen en verder weg gaan. Niet erg, ik denk alleen maar goed.

Er hing een los draadje
aan haar witte hemd. Ouderdom.
'Kijk' zei de aflegger en streek met
zijn wijsvinger zachtjes over het
borduursel.
'Ze droeg het tot 
het allerlaatste moment.' 

Lieve mama,

Een jaar geleden, maar zo voelt het niet. Het voelt veel korter. De mussen bleven stil toen ik de achterdeur van je huis opendeed en jouw zus, mijn tante, belde. ‘Het is gebeurd.’ zei ik. Het afgelopen jaar ging snel. Je verdween.

Woensdagavond zat ik met mijn stiefdochter in een restaurant en zei ik dat ik je nog wat extra jaartjes had gegund. Ik had je extra tijd gegund. Extra momenten. Maar dit dan wel zonder ziek zijn en zonder pijn. Het mocht niet zo zijn. Ik verzoen me ermee en probeer je levend te houden in gedachten en anekdotes. Zo bekeek ik afgelopen week de spruitjes die op mijn bord lagen en herinnerde me dat je zei dat je altijd de kleine spruitjes moet kopen, die zijn het lekkerst. Liefst na een vorst maar ik was ongeduldig.

Gisteren ben ik naar de bloemist gegaan want rond deze tijd kocht ik er fresia’s die jij zo lekker vond ruiken. Door de hoge energieprijzen zou ik voor een bosje meer dan zeven euro betalen, de bloemist vond dat te duur want er kochten vrij weinig mensen fresia’s. Of ik vandaag na twaalf uur terug kon komen, dan had hij ze waarschijnlijk in de winkel. Ik zuchtte want ik zou al naar je woonplaats onderweg zijn.

Niet iedereen heeft iets met het stilstaan bij een sterfdag maar ik vind het bijna net zo belangrijk als je geboortedag. Je wordt maar een keer geboren en je verlaat ook maar een keer deze aardkloot. Mam, vandaag ben ik even terug waar je graag was. In de buurt, dichterbij.