Als het gaat om oudercontacten heb ik veel moeten leren in de kinderopvang; mijn vorige loopbaan. Duidelijkheid is voor de één een vager begrip dan voor de ander. Duidelijkheid is moeilijk, je kunt namelijk niet duidelijk genoeg zijn. Als je jezelf een ‘duider’ noemt ga je er vanuit dat je op de juiste manier omschrijft, verklaart en uitlegt. Het blijft perceptie; de ander kan nog steeds met vraagtekens zitten. Communicatie is het aller moeilijkste wat er bestaat, en ik beleef het bijna dagelijks.
Laatst was ik in het ziekenhuis om bloed te prikken. Dat kan gebeuren; je drukt op een groene knop waarop staat ‘bloedafname’ en je wacht totdat nummer 832 voorbij komt. Toen er een piepje afging en mijn nummer in beeld kwam, liep ik naar de balie om mijn verwijsbrief in te leveren. ‘U heeft het verkeerde nummer, mevrouw. U heeft een cito.’ Een wat? ‘Als er op uw verwijsbrief cito staat, heeft u voorrang.’ Als niemand mij van tevoren uitlegt dat ik niet op het knopje bloedafname moet drukken maar op knopje cito, en er wordt gecommuniceerd dat ik ‘bloed moet prikken’ ga ik niet voor de lol op knopje cito drukken. ‘Wat fijn dat u me nu uitlegt wat ik moet doen.’ was mijn reactie, en ik was níet cynisch.
Mijn horloge ging kapot. Twee dagen geleden stopte hij ermee om 00:39. Mijn horloge is geeft me het gevoel dat het een erfstuk is. Het is al meer dan tien jaar oud en ik draag het als een sierraad. Ik besloot meteen naar een juwelier te gaan om het te laten maken. ‘We moeten het opsturen. Dan ben je het vier weken kwijt. Of langer.’ Dat vond ik geen optie. ‘Ik probeer wel ergens anders.’ Ik liep langs een paar juweliers en bij de derde verkochten ze ook Diesels. ‘Wil je persé dat ie waterdicht blijft?’ Nee, dat wilde ik niet persé. “Als je dat wel gewild had, had ik je horloge moeten opsturen. Als je het niet erg vindt om op te passen met water, maak ik ‘m nu even open.’ Ik wist helemaal niet dat het lag aan de wel of niet waterdichtoptie. Waarom legde niemand mij dat uit, zodat ik keus had?
Communicatie is vreemd. Soms vertel je veel om iemand te helpen. Soms vertel je minimaal om iemand niet ongerust te maken. Bij de een valt dit juist verkeerd en bij de ander zit je goed. Soms laat je expres iets achterwege. Soms is communicatie vooral nonverbaal waarbij je eigenlijk best verbaal had kunnen zijn want de nonverbale communicatie was duidelijk genoeg, al is het altijd gokken wat iemand écht bedoelt. Beter is bij onduidelijkheid even na te vragen. ‘Wat bedoel je daarmee?’ ‘Heb ik het goed begrepen dat …’
Voorheen kreeg ik regelmatig communicatietrainingen. Hoe ga je om met lastige mensen, slecht nieuwsgesprekken en wat doe je als iemand je niet begrijpt? Indirecte vragen zijn vaak multi-interpretabel. ‘Kun je dit voor me doen?’ Ik zou dat inderdaad kunnen doen. De vraag is alleen of ik dat nu wil doen of later. ‘Lust je koffie?’ ‘Ja, dat lust ik.’ ‘Wil je nu koffie?’
‘Je brengt nooit bloemen voor me mee.’ Dat is een dooddoener. De klager zal namelijk niet snel meer tevreden zijn; nooit is waarschijnlijk niet waar en als degene ineens wel bloemen meeneemt zegt de klager: ‘Ja, nu is het niet meer spontaan.’
Het wil helemaal niet zeggen dat ik zo goed ben in communiceren. Ik kom oorspronkelijk uit Brabant en daar zeggen ze allemaal: ‘Lust je koffie?’ (‘Luste ge un bekske koffie?’) …
